Robots nemen steeds meer banen van mensen over. Bijna de helft van het aantal banen in de Verenigde Staten verdwijnt de komende twintig jaar door robotisering, becijferden onderzoekers van de universiteit van Oxford.

Deze ontwikkeling zal zich niet tot de VS beperken en hetzelfde geldt voor de gevolgen die de onderzoekers voorzien: sociale onrust en het einde van de middenklasse. Ook Nederland zal verder robotiseren. De technologisering van onze maatschappij zal ertoe leiden dat caissières, maar ook advocaten, journalisten en vele anderen moeten vrezen voor hun baan.

Toch is er nauwelijks debat over de mogelijk desastreuze effecten van kunstmatige intelligentie, waarmee robots zijn uitgerust. Er wordt totaal aan de gevolgen voor de mens voorbijgegaan. We lezen vooral dat robots van ons leven een feestje kunnen maken. Volgens Andrew McAfee, onderzoeker aan MIT en bekend van TED — een platform voor informatie-uitwisseling over ‘Technology, Entertainment and Design’ — en zijn bestseller The Second Machine Age, breekt er een tijd van overvloed aan en ‘een ongeëvenaarde toename in productiviteit’. En volgens de beroemde wetenschapper Stephen Hawking — natuurkundige, kosmoloog en wiskundige — worden computers de komende honderd jaar dankzij kunstmatige intelligentie zelfs slimmer dan mensen.

De vraag is of we daar blij mee moeten zijn. En de vraag is ook of de juiste mensen die vraag wel stellen. Wij denken van niet. Vooral in de politiek en op de universiteiten, bij technische opleidingen en in de zorgsector gaat het over robotisering en de gevolgen ervan. In wandelgangen en achterkamertjes. Niet in onze samenleving als geheel. Terwijl juist die zal worden gespleten, verder nog dan we nu al op veel terreinen kunnen waarnemen. Daarom moet iedere inwoner vanuit alle mogelijke werkgebieden antwoord proberen te geven op de lastige vragen die opkomen door de robotisering. De menselijke maat moet in deze discussie leidend zijn. En niet de technologie, vinden wij.

Laat iedereen zich afvragen of we bepaalde beroepen wel wíllen vervangen door robots, ook al is de kunstmatige intelligentie er op termijn toe in staat. Een robot kan straks bij ziekte de diagnose beter stellen dan een arts. Een robot kan sneller patronen herkennen, laat zich niet afleiden en gaat secuurder te werk. Vertrouwen we de uitslag? Ook kunnen robots het gedrag van ouderen in zorgcentra beter analyseren dan verpleegkundigen.

Missen we in beide voorbeelden het menselijke contact, en zo ja, waarom dan? De diagnose is toch goed? Wie een mens aan zijn bed zal willen zien, zal daarvoor misschien meer moeten betalen. Wíllen we dat? En tot hoever gaan we? Totdat we een stervensbegeleidingsrobot aan ons bed hebben staan, zoals de Amerikaanse ontwerper en ingenieur Dan Chen die ontwierp?

We vinden het weliswaar aanlokkelijk als machines zwaar of saai werk overnemen, maar het moet niet zo zijn dat technologie leidend is. Het is menselijk dat we na uitvindingen focussen op de voordelen, en de nadelen te laat inzien. Als we nu al ons best doen die nadelen te omschrijven, kunnen we ze voorkomen of misschien wel in voordelen omzetten. Daarom pleiten wij ervoor om hier via internet doorlopend een gedegen onderzoek naar te doen, onder brede lagen van de bevolking. De huidige slimme software staat klaar om ons te helpen om snel meningen van iedere inwoner te verzamelen en deze meningen te transformeren tot suggesties voor wetten en regelgeving.

Laten we technologie dus inzetten om ons collectieve gevoel hierover in kaart te brengen. Laat Jan en alleman zich hierover uitspreken. Voer die zinvolle discussie over robots in onze (belevings)wereld, voordat niet langer een beperkte groep kenners, maar de robots zelf de discussie voeren over de vraag of wij mensen nog wel zinvol zijn op deze wereld.

Randall van Poelvoorde is expert op het gebied van ‘Humanizing Technology’, Margo van Kemenade is socioloog en onderzoeker aan de VU (ethische dilemma’s bij invoering van zorgrobots). 

Bron: Financieel Dagblad
Publicatie 14 maart 2016

Wat vind jij?
Hoe denk jij dat we naar een wereld komen waarin we samen met robots kunnen leven? Wil jij wat kwijt over dit blog? Laat jouw reactie dan hieronder achter!

[apss_share]